Oset-Alan Tarihi
Osetler, Kafkasya'nın merkezinde, stratejik öneme sahip dağlık bir coğrafyada yaşayan, zengin bir tarihe ve kültürel mirasa sahip etnik bir gruptur. Günümüzde Kafkas sıradağlarının hem kuzey hem de güney eteklerinde yaşamlarını sürdürmektedirler. Bu konum, onların tarih boyunca bölgedeki çeşitli medeniyetler ve güçler arasında bir köprü görevi görmesine neden olmuştur.
Alanlar ve Osetlerin Kökenleri: Tarihsel Süreklilik
setlerin kökenleri, Antik ve Orta Çağ'ın göçebe ve savaşçı halklarından Alanlara dayanmaktadır. Alanlar (Latin: Alani), M.S. 1. yüzyıldan itibaren Roma kaynaklarında adı geçen, İran kökenli göçebe pastoral bir halktı. "Alan" adı, Eski İran terimi "Aryan"ın bir Doğu İran lehçesel biçimini temsil eder. Osetlerin kendilerini "İr" veya "İron" olarak adlandırması ve ülkelerine "İrışton" demeleri de bu antik kökenle doğrudan bağlantılıdır, zira bu terimler "Aryanların Ülkesi" anlamına gelmektedir.
Hunların M.S. 370 civarında Güneydoğu Avrupa'ya ulaşmasıyla Alanlar hızlı bir mağlubiyet yaşamış ve ardından ittifaklar kurmuşlardır. M.S. 375 civarında Hunların Gotları yenmesi üzerine, birçok Alan çeşitli Cermen kabileleriyle batıya göç etmiştir. Hun hakimiyetinde kalan veya Kafkasya'ya çekilen Alanlar ise, 8. yüzyılda Kuzey Kafkasya'da "Alanya" olarak anılan bir krallık kurmuşlardır. Bu krallık, 13. yüzyıldaki Moğol istilalarına kadar varlığını sürdürmüştür. Moğol istilaları, Alan krallığının siyasi bir varlık olarak sona ermesine yol açsa da, Alan kalıntılarının merkezi Kafkasya'nın daha ulaşılmaz dağlık bölgelerine kesin göçünü tetiklemiş ve Osetlerin modern coğrafi dağılımını şekillendirmiştir.
Osetlerin Kafkasya'ya yerleşimi ve Orta Çağ'daki varlığı, özellikle Moğol istilaları sonrası yaşanan demografik ve coğrafi değişimlerle yakından ilişkilidir. Moğol saldırıları sonucunda, Alanlar eski anavatanlarından çıkarılarak Kafkas Dağları'na göç etmiş ve burada Iron, Digoron ve Kudar olmak üzere üç etnografik grup oluşturmuşlardır.
Modern siyasi haritada Oset halkı iki ana idari birime ayrılmıştır:
-
Kuzey Osetya-Alanya: Rusya Federasyonu'na bağlı özerk bir cumhuriyettir. 18. yüzyılda Rusya'nın hakimiyetine giren ilk Kuzey Kafkasya bölgelerinden biri olmuştur. 1991/1994'te "Alanya" adı cumhuriyetin resmi unvanına eklenmiştir. Bu isim değişikliği, milliyetçi bir hareketi yansıtmaktadır ve Oset alt gruplarını ortak, antik Alanik miraslarını vurgulayarak birleştirmeyi amaçlamıştır
-
Güney Osetya: Uluslararası alanda statüsü tartışmalı, fiilen bağımsız bir cumhuriyettir. 1990 yılında Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nden ayrılarak egemenliğini ilan etmiştir. 2008 yılında Gürcistan ile Rusya arasında yaşanan savaş, Rusya'nın Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanımasıyla uluslararası toprak bütünlüğü normlarına meydan okunmasına neden olmuştur. Günümüzde bağımsızlığı, Birleşmiş Milletler üyesi beş ülke (Rusya Federasyonu, Nikaragua, Venezuela, Nauru, Suriye) tarafından tanınmaktadır.